Αυχενική σπονδύλωση.

Με τον όρο αυχενική σπονδύλωση περιγράφεται η εκφυλιστικού τύπου αλλοίωση της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης. Δηλαδή η οστεοαρθρίτιδα των αυχενικών αρθρώσεων. Το παθολογικό υπόστρωμα είναι η εκφύλιση όλων των ανατομικών δομών της σπονδυλικής στήλης συμπεριλαμβανομένων του μεσοσπονδυλίου δίσκου, του σώματος των σπονδύλων, των αρθρικών αποφύσεων και των συνδέσμων. Οι σπονδυλωτικές αλλαγές κατά την εκφυλιστική πορεία επηρεάζουν αρχικά τους συνδέσμους και τις οστικές δομές και δευτερογενώς τις νευραγγειακές δομές με τη στένωση της διαμέτρου του σπονδυλικού σωλήνος και των τρημάτων που προκαλούν. Το τελικό αποτέλεσμα είναι ο σταδιακός περιορισμός του εύρους του σπονδυλικού σωλήνα του αυχένα και η πίεση του νωτιαίου μυελού και των νεύρων. 

Οι "παράγοντες κινδύνου" για την ανάπτυξη αυχενικής σπονδύλωσης περιλαμβάνουν:
*Ηλικία. Η αυχενική σπονδύλωση είναι ένα φυσιολογικό μέρος της γήρανσης. Οι σπονδυλικοί δίσκοι έχουν την τάση να αφυδατώνονται και συρρικνώνονται με την πάροδο των ετών.
*Επάγγελμα. Ορισμένες εργασίες ασκούν "πίεση" στο αυχένα: συνεχείς επαναλαμβανόμενες κινήσεις του λαιμού, λάθος θέση/στάση της κεφαλής, κ.α.
*Τραυματισμοί του αυχένα. Ιστορικό τραυματισμών του αυχένα φαίνεται να αυξάνει τον κίνδυνο της αυχενικής σπονδύλωσης.
*Γενετικοί παράγοντες. Μερικές οικογένειες έχουν περισσότερες πιθανότητες κατά τη διάρκεια του χρόνου να αναπτύξουν αυχενική σπονδύλωση, ενώ σε άλλες οικογένειες η πάθηση θα αναπτυχθεί λιγότερο και σε προχωρημένες ηλικίες.

Στα αρχικά στάδια, η εκφυλιστική διεργασία μπορεί να είναι ασυμπτωματική και τα κλινικά συμπτώματα που οδηγούν τον ασθενή στο νευροχειρουργό να εμφανίζονται μετά από σημαντική στένωση του σπονδυλικού σωλήνος. Οι περισσότεροι ασθενείς με συμπτώματα από τον αυχένα, δεν χρειάζονται χειρουργείο. Συνήθως βελτιώνονται με συντηρητική αγωγή η οποία αποτελείται από αντιφλεγμονώδη, φυσικοθεραπεία, καθώς και με συνδυασμό ζεστού – κρύου σε τοπική εφαρμογή. Το 90% των ασθενών εμφανίζουν ανακούφιση από τον πόνο μέσα σε 2 με 4 βδομάδες. Αν ένας ασθενής εξακολουθεί να εμφανίζει σημαντικά προβλήματα από τον αυχένα ή το χέρι  (πόνο που ακτινοβολεί από τον αυχένα στο χέρι) παρά την συντηρητική αγωγή, τότε είναι υποψήφιος για χειρουργείο του αυχένα. Αν η συμπτωματολογία αφορά την βλάβη του Νωτιαίου Μυελού τότε η επέμβαση θεωρείται αναγκαία το γρηγορότερο δυνατό. Ο νωτιαίος μυελός πιέζεται όλο και περισσότερο από τις εκφυλιστικές αλλοιώσεις και αυτό έχει ως αποτέλεσμα τα εξής συμπτώματα: μούδιασμα ή και αδυναμία στα χέρια (ειδικά δυσκολία στις λεπτές κινήσεις όπως το γράψιμο και το κούμπωμα στο πουκάμισο), δυσκολία στο περπάτημα (αστάθεια βάδισης, βαριά ή «μαγκωμένα» πόδια), δυσκαμψία, πόνο ή πιάσιμο στον αυχένα και σε προχωρημένες περιπτώσεις, δυσκολία στην ούρηση, την αφόδευση και την σεξουαλική λειτουργία. Τα συμπτώματα της αυχενικής μυελοπάθειας εμφανίζονται αργά και ύπουλα, πολλές φορές δεν υπάρχει καθόλου πόνος κι έτσι μπορεί ο ασθενής να καταλάβει ότι κάτι συμβαίνει όταν έχει ήδη χάσει ένα μεγάλο μέρος της μυϊκής ισχύος και έχει πχ ατροφία στα χέρια. Η θεραπεία της αυχενικής μυελοπάθειας είναι ουσιαστικά μόνο νευροχειρουργική και προς όφελος του ασθενούς είναι να γίνεται νωρίς, δηλαδή όταν έχουν φανεί τα πρώιμα σημεία της νόσου.

Η πρόσθια αυχενική δισκεκτομή με σπονδυλοδεσία είναι η πιο συνηθισμένη εγχείρηση για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων πού οφείλονται στην εκφύλιση και κήλη του μεσοσπονδυλίου δίσκου του αυχένα.

Σε αυτή την επέμβαση ολόκληρος ο δίσκος που πάσχει αφαιρείται και αντικαθίσταται με ένα κομμάτι οστού, που αφαιρείται είτε από την πύελο (λεκάνη) του ίδιου του ασθενούς είτε προέρχεται από τράπεζα οστού. Συνήθως η σπονδυλοδεσία αυτή σταθεροποιείται  με την χρήση μιας μεταλλικής πλάκας ή και με ένα αυχενικό κολάρο. Ο σκοπός του χειρουργείου αυτού είναι διπλός:

Α) να αφαιρεθεί ο δίσκος και τα οστεόφυτα τα οποία πιέζουν τα νεύρα και το νωτιαίο μυελό,

Β) να ακινητοποιηθεί το μεσοσπονδύλιο διάστημα με την χρήση του οστικού μοσχεύματος και της πλάκας, ώστε να ελαττωθεί ο πόνος που σχετίζεται με την κίνηση του διαστήματος αυτού.

Αυτό το χειρουργείο βελτιώνει τον πόνο σε τουλάχιστον  πάνω από το 95% των ασθενών με πάθηση μέχρι κάποιου βαθμού. Το ίδιο χειρουργείο μπορεί να εκτελεστεί και για πολλαπλά επίπεδα στην αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης. Το χειρουργείο μπορεί να συνδυαστεί με αφαίρεση ολόκληρων σωμάτων των αυχενικών σπονδύλων (πρόσθια αυχενική σωματεκτομή). Με την επέμβαση αυτή αφαιρούνται ένα ή περισσότερα πάσχοντα σπονδυλικά σώματα με τους παρακείμενους δίσκους, με σκοπό την ανακούφιση της αυχεναλγίας και συμπτωμάτων των άνω και/ή των κάτω άκρων που προκαλούνται από πίεση των νευρικών ριζών (ριζοπάθεια) και/ή του νωτιαίου μυελού (μυελοπάθεια). Με τη χρήση χειρουργικού μικροσκοπίου γίνεται πρώτα αφαίρεση των παρακείμενων δίσκων. Στη συνέχεια αφαιρείται σταδιακά το πάσχον σπονδυλικό σώμα. Καθώς εξαλείφεται η πίεση στις νευρικές ρίζες και στο νωτιαίο μυελό επέρχεται ανακούφιση των συμπτωμάτων. Κατόπιν στο χώρο που δημιουργείται ανάμεσα στους παρακείμενους σπονδύλους μετά την αφαίρεση του σπονδύλου και των δίσκων και την κατάλληλη προετοιμασία των επιφανειών των παρακείμενων σπονδυλικών σωμάτων γίνεται η τοποθέτηση ειδικού μοσχεύματος/κλωβού.

Η αποσυμπίεση του νωτιαίου μυελού και των ριζών μπορεί να γίνει και με οπίσθια προσπέλαση του αυχένα. Η επιλογή της οπίσθιας προσπέλασης γίνεται βάση μερικών κριτηρίων, όπως: πίεση κυρίως από πίσω, σε πολλαπλά επίπεδα, μεγαλύτερες ηλικίες, φυσιολογική λόρδωση της αυχενικής μοίρας. Κατά το χειρουργείο γίνεται μέση οπίσθια προσπέλαση στον αυχένα (επί των ακανθωδών), 5-10 εκατοστά μήκους. Οι μυς παραμερίζονται, αφαιρείται η ακανθώδης απόφυση και το πέταλο των σπονδύλων που συμμετέχουν στην στένωση και απελευθερώνεται ο νωτιαίος μυελός. Μετά απελευθερώνονται τα αντίστοιχα νεύρα στα τρήματα τους. Η επέμβαση μπορεί να συνδυάζεται με οπίσθια ή και πρόσθια σπονδυλοδεσία αν υπάρχουν στοιχεία αστάθειας (ολίσθηση), σοβαρή εκφύλιση ή άλλοι λόγοι.