Τα Γαγγλιογλοιώματα είναι χαμηλής συνήθως κακοήθειας όγκοι του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος. Είναι σχετικά σπάνιοι όγκοι και αφορούν συνήθως παιδιά και νεαρούς ενήλικες.
Αφορούν το 1,3% όλων των όγκων του εγκεφάλου, και το 3% των πρωτοπαθών όγκων στον εγκέφαλο ανεξαρτήτως ηλικίας. Στα παιδιά και τους έφηβους όμως αντιπροσωπεύουν το 7% των όγκων του εγκεφάλου.
Ιστοπαθολογικά προέρχονται από δύο ειδών κύτταρα: νευρωνικά (γαγγλιακά κύτταρα: τα λειτουργικά κύτταρα του νευρικού ιστου) και αστροκύτταρα (γλοιακά κύτταρα: τα υποστηρικτικά κύτταρα του νευρικού ιστού. Αναλόγως με τα ποια κύτταρα υπερτερούν διακρίνουμε δύο κύριες κατηγορίες: τα γαγγλιονευρώματα και τα γαγγλιογλοιώματα. Είναι γενικά όγκοι βραδείας ανάπτυξης και χαμηλής κακοήθειας. ( WHO βαθμού Ι ή ΙΙ ). Σπάνια εξαλλάσσονται σε υψηλής κακοήθειας όγκους και όταν γίνει κάτι τέτοιο είναι συνήθως το νευρογλοιακό στοιχείο που εξαλλάσσεται (εξαλλαγή σε Πολύμορφο Γλοιοβλάστωμα). Πολύ σπάνια είναι το νευρωνικό συστατικό που θα εξαλλαγεί σε νευροβλάστωμα.
Μπορεί να εντοπίζονται οπουδήποτε στον νευρικό ιστό από τα εγκεφαλικά ημισφαίρια μέχρι και τα περιφερικά νεύρα. Συνηθέστερα όμως εντοπίζονται στα εγκεφαλικά ημισφαίρια με προτίμηση τους κροταφικούς λοβούς.
Η συνηθέστερη εκδήλωσή τους είναι η εμφάνιση επιληπτικών κρίσεων, συχνά μη ανταποκρινόμενων στην φαρμακευτική αγωγή.
Η αξονική και η μαγνητική τομογραφία βοηθούν στην διάγνωση κυρίως αποκλείοντας άλλου είδους παθολογία. Η φασματοσκοπία είναι και αυτή υποβοηθητική στην τελική διάγνωση που μπορεί να γίνει μόνο παθολογοανατομικά.
Η αντιμετώπισή τους είναι χειρουργική: η ολική αφαίρεση του όγκου είναι ο κύριος στόχος που όμως εξαρτάται από την θέση του στον εγκέφαλο και την σχέση του με τα βασικά λειτουργικά κέντρα του εγκεφάλου. Αν η εξαίρεση είναι ολική τότε κανενός άλλου είδους θεραπεία δεν ακολουθείται παρά μόνο επαναληπτικοί έλεγχοι με μαγνητικές τομογραφίες.
Συνήθως η ολική αφαίρεση του όγκου συνοδεύεται και από πλήρη έλεγχο των επιληπτικών κρίσεων των ασθενών.
Η προεγχειρητική Λειτουργική Μαγνητική Τομογραφία (fMRI - functional Magnetic Resonance Imaging), η απεικονιστικά κατευθυνόμενη χειρουργική προσπέλαση (Image-guided surgery -IGS) και η διεγχειρητική νευροπαρακολούθηση (intraoperative neuromonitoring) είναι απολύτως αναγκαία και απαραίτητα εργαλεία για την επίτευξη του βέλτιστου χειρουργικού αποτελέσματος που είναι η πλήρη εξαίρεση του όγκου χωρίς επιπρόσθετα νευρολογικά ελλείμματα στον ασθενή.
Η ακτινοθεραπεία δεν έχει ένδειξη στην αντιμετώπιση των γαγγλιογλοιωμάτων. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως λύση ανάγκης μόνο σε περιπτώσεις υποτροπών και όταν πλέον η λύση της επανεπέμβασης έχει απορριφθεί. Στην βιβλιογραφία υπάρχουν αναφορές εξαλλαγής σε γλοιοβλάστωμα μετά από ακτινοθεραπεία γαγγλιογλοιωμάτων. Αντίθετα υπάρχουν αναφορές για παιδιά που επαναχειρουργήθηκαν επιτυχώς πάνω από τρεις φορές μέσα σε μια δεκαετία και τελικά ιάθηκαν πλήρως.
