Το σύνδρομο Μπερτολότι είναι ένα σχετικά σπάνιο σύνδρομο χρόνιας οσφυαλγίας με πιθανές ισχιαλγικές αντανακλάσεις, που οφείλεται σε υπερβολική ανάπτυξη της μιας ή και των δύο εγκαρσίων αποφύσεων του 5ου οσφυϊκού σπονδύλου που εφάπτονται στο ιερό και το λαγόνιο οστούν. Τα ενοχλήματα εμφανίζονται σε νεαρούς ενήλικες συνήθως με σκολίωση και ο επιπολασμός του πλησιάζει το 4-8% του πληθυσμού.
Ο όρος μεταβατικός οσφυοϊερός σπόνδυλος αναφέρεται στην ύπαρξη σπονδύλων με μικτά χαρακτηριστικά οσφυικής και ιερονωτιαίας ταξινόμησης. Συγκεκριμένα, περιγράφει είτε οσφυοποίηση του Ι1 σπονδύλου η οποία αντιστοιχεί στην ύπαρξη έξι οσφυικών σπονδύλων, είτε ιεροποίηση του Ο5 με σχηματισμό μονόπλευρης ή αμφίπλευρης συνοστέωσης ή νεοάρθρωσης με το ιερό οστό. Η συνύπαρξη μεταβατικού οσφυοϊερού σπονδύλου και οσφυαλγίας πρωτοπεριγράφηκε το 1917 ως σύνδρομο από τον Mario Bertolotti.
Η ερμηνεία του πόνου έχει πολλές αιτιολογίες. Συνήθως προέρχεται: α) από την καταπόνηση της αντίστοιχης οπισθίας αποφυσιακής άρθρωσης του Ο5, β) από τον ανώτερο ή κατώτερο μεσοσπονδύλιο δίσκο που δεν κινείται σωστά και σύντομα εκφυλίζεται και γ) από την ανάπτυξη οστεοφύτων και στένωση του σύστοιχου μεσοπονδυλίου τρήματος, οπότε η οσφυαλγία ενισχύεται με περιοδικές ισχιαλγικές ενοχλήσεις.
Η διάγνωση στηρίζεται στην απλή α/α της σπονδυλικής στήλης, στην οποία αναγνωρίζεται ένας μεταβατικός 5ο οσφυϊκός σπόνδυλος με μερική ϊεροποίηση και με υπερβολική ανάπτυξη της μιας τουλάχιστον εγκάρσιας απόφυσής του η οποία και εφάπτεται ή και αρθρώνεται μερικώς με το ιερό οστό ή το λαγόνιο οστό και σε μερικές περιπτώσεις και με τα δύο. Σπάνια θα χρειασθεί μαγνητική τομογραφία. Η θεραπεία πρέπει να καθορίζεται ανάλογα με τα ενοχλήματα του κάθε ασθενούς. Η οριστική λύση είναι η διατατική οπίσθια σπονδυλοδεσία. Σε μικρές ηλικίες πριν εμφανιστούν έντονες εκφυλιστικές αλλοιώσεις της σπονδυλικής η μερική εκτομή της απόφυσης βοηθά τόσο στην αντιμετώπιση του πόνου όσο και και στην εξέλιξη του συνδρόμου.
1."Bertolotti Syndrome: A Diagnostic and Management Dilemma for Pain Physicians.", Anuj Jain, Anil Agarwal, Suruchi Jain, Korean J Pain. 2013 Oct; 26(4): 368–373.
2."Minimally invasive tubular resection of the anomalous transverse process in patients with Bertolotti's syndrome: presented at the 2013 Joint Spine Section Meeting: clinical article.", Li Y, Lubelski D, Abdullah KG, Mroz TE, Steinmetz MP, J Neurosurg Spine. 2014 Mar;20(3):283-90.
Jancuska JM, Spivak JM, Bendo JA, Int J Spine Surg. 2015 Jul 29;9:42.
4."Anterior pseudoarthrectomy for symptomatic Bertolotti's syndrome.", Malham GM, Limb RJ, Claydon MH, Brazenor GA, J Clin Neurosci. 2013 Dec;20(12):1762-6.
5."Surgical treatment of symptomatic Bertolotti's syndrome in post-fusion patients.", Reitsma AM, Schuler TC, Hasz MW, Poelstra KA, Orthopedics. 2002 Mar;25(3):340-2.
6."Unsuspected reason for sciatica in Bertolotti's syndrome.", Shibayama M, Ito F, Miura Y, Nakamura S, Ikeda S, Fujiwara K, J Bone Joint Surg Br. 2011 May;93(5):705-7.
6."Unsuspected reason for sciatica in Bertolotti's syndrome.", Shibayama M, Ito F, Miura Y, Nakamura S, Ikeda S, Fujiwara K, J Bone Joint Surg Br. 2011 May;93(5):705-7.
