Τα υποεπενδυμώματα είναι σπάνιοι, χαμηλής κακοήθειας όγκοι (κατηγορίας Ι κατά ΠΟΥ) που αναπτύσσονται αργά και δεν μεθίστανται. Τείνουν να εμφανίζονται σε μεσήλικες και μεγαλύτερα άτομα, συνήθως είναι ασυμπτωματικά και εντοπίζονται τυχαία σε νευροαπεικονιστικές εξετάσεις που γίνονται για άλλο λόγο. Αφορούν μόλις στο 8% των όγκων του επενδύματος. Ήταν παλιότερα γνωστοί επίσης ως υποεπενδυματικά αστροκυτώματα. Είναι συνήθως μικρά, συνήθως μικρότερα από 1-2 εκατοστά σε μέγεθος, το οποίο είναι το πιο σημαντικό χαρακτηριστικό που τα διακρίνει από τα υποεπενδυματικά γιγαντοκυτταρικά αστροκυτώματα, που εμφανίζονται στην οζώδης σκλήρυνση. Θεωρούνται ότι είναι παραλλαγές των επενδυμωμάτων, με τα οποία μπορούν να συνυπάρχουν.Τα υποεπενδυμώματα τείνουν να εμφανίζονται σε μεσήλικες και μεγαλύτερα άτομα (συνήθως στην 5η και 6η δεκαετία ζωής). Υπάρχει μια ελαφριά προδιάθεση στους άνδρες (M:F 2,3:1). Σπάνια υπάρχει γενετική προδιάθεση για αυτούς τους όγκους.
Το υποεπενδύμωμα εμφανίζει αργή ανάπτυξη, είναι τυπικά συνδεδεμένο με το τοίχωμα των κοιλιών και αποτελείται από ομάδες νεοπλασματικών κυττάρων γλοίας που περιβάλλονται από άφθονο ινιδώδες υπόστρωμα με συχνή μικροκυστική εκφύλιση. Τα κύτταρα του εκφράζουν το GFAP, και σε αντίθεση με το επενδύμωμα, το EMA είναι συνήθως αρνητικό.
Η εντόπισή του στο κοιλιακό σύστημα έχει ως εξής:
*τέταρτη κοιλία: 50-60%
*πλάγιες κοιλίες (συνήθως στα μετωπιαία κέρατα): 30-40%
*τρίτη κοιλία: σπάνια
*κεντρικό σωλήνα του νωτιαίου μυελού: σπάνια
Συνήθως αποτελεί τυχαίο εύρημα σε απεικόνιση που γίνεται για άλλο λόγο καθώς το μέγεθός του είναι μικρό, και οι ασθενείς είναι ασυμπτωματικοί. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ειδικά όταν οι όγκοι είναι μεγαλύτεροι, οι ασθενείς εμφανίζουν συμπτώματα αυξημένης ενδοκρανιακής πίεσης λόγω αποφρακτικού υδροκέφαλου, συνηθέστερα κεφαλαλγία. Οι ασυμπτωματικοί ασθενείς συνήθως χρειάζονται απλή τακτική παρακολούθηση. Αν ο όγκος δείχνει τάση αύξησης του μεγέθους του ή οι ασθενείς είναι ή καταστούν συμπτωματικοί η αφαίρεσή του υποεπενδυμώματος είναι η θεραπεία εκλογής.
Το υποεπενδύμωμα αν και σπάνιο στην εμφάνιση, θα πρέπει να τίθεται στην διαφορική διάγνωση έναντι του επενδυμώματος όταν πρόκειται για όγκους εντοπιζόμενους στις κοιλίες. Έχει καλή πρόγνωση και η αφαίρεσή του θεωρείται θεραπεία επιλογής. Υποτροπές αναφέρονται σε περιπτώσεις μη πλήρους αφαίρεσης.
Βιβλιογραφία:
1. "Subependymoma: clinical features and surgical outcomes.", Amit Jain, Anubhav G. Amin, Punya Jain, Neurol Res. 2012 Sep; 34(7): 677–684.
2."Clinical, radiological, and pathological features in 43 cases of intracranial subependymoma.", Bi Z, Ren X, Zhang J, Jia W., J Neurosurg. 2015 Jan;122(1):49-60.
3. "Recent Advances in the Classification and Treatment of Ependymomas.", Leeper H, Felicella MM, Walbert T., Curr Treat Options Oncol. 2017 Aug 10;18(9):55.
4. "Intracranial Subependymoma: A SEER Analysis 2004-2013.", Nguyen HS, Doan N, Gelsomino M, Shabani S., World Neurosurg. 2017 May;101:599-605.
5."Biology and management of ependymomas.", Wu J, Armstrong TS, Gilbert MR., Neuro Oncol. 2016 Jul;18(7):902-13.
